evenwichts economie
De
Evenwichts Economie

Voor evenwicht in
economie, samenleving en milieu

ORGANISATIES IN PLAATS VAN BANKEN

De rol van banken en andere financiele instellingen worden in de evenwichts economie vervangen door beheer en monetaire organisaties.

Stimulatie
economie
door
arbeid centraal
te stellen

Een belangrijke taak van de Beheer organisatie is het stimuleren van economische bedrijvigheid. We zullen zien dat zij dit doet door geld direct te koppelen aan arbeid en geld ondergeschikt te maken aan arbeid.
Dit levert een efficiënter economisch systeem.

In de evenwichts economie staat de mens centraal. Hiervoor legt de Beheer Organisatie het fundament. In de thema's 'Voor iedereen werk' vormt een degelijke economische basis en Een degelijk financieel systeem worden de consequenties van het beleid van de Beheer organisatie verder toegelicht..

Goede
financiële
voorzieningen
voor
het individu
De Beheer organisatie heeft haar deelnemers persoonlijk veel te bieden. Want zoals we in dit thema zullen zien begeleidt de Beheer organisatie alle belangrijke financiële aspecten in het leven van haar deelnemers.

De Beheer organisatie is het aanspreekpunt voor alle financiële zaken. De Beheer organisatie denkt mee over het complete financiële plaatje van iedere deelnemer. Dat maakt het voor de deelnemer overzichtelijk. Zij kunnen hierdoor beter keuzes maken. En zij zijn daardoor beter in staat om hun wensen waar te maken.

Ook lopen deelnemers hierdoor minder financiële risico's.
We zullen zien dat de grenzen van hun financiële mogelijkheden duidelijk besproken zijn en hard zijn vastgelegd. Overscheiding van het bestedingsbuget is in principe niet nodig.

1. Verschil tussen bank en Beheer organisatie

Geld creëren versus geld nuttig laten rouleren
De Beheer organisatie sluist geld door van iemand die geld inlegt naar iemand die geld opneemt. De Beheer organisatie geeft als het ware geld door.
Een bank heeft de mogenlijkheid om zelf aan een klant geld te lenen. Het verschil is dat een bank dit geld creëert op het moment dat er een lening wordt afgesloten.
De bank geeft dan geen eigen geld, maar 'maakt' geld dat er daarvoor nog niet was. [1]


Een ander verschil tussen beide is dat de Beheer organisatie pas geld ter beschikking stelt als de geldvrager al bijgedragen heeft. Bijvoorbeeld de aankoop van een eigen huis is pas mogelijk als de koper vooraf al voldoende heeft ingelegd. Dit is in een land als Duitsland vrij gebruikelijk. En het voorkomt dat huiseigenaren samen een onverantwoord hoge hypotheekschuldenberg hebben, zoals in Nederland.
Rente versus renteloos lenen
Ook kent de Beheer organisatie geen rente. De burger met een positief spaartegoed ontvangt daarover geen rente. Daartegenover staat dat voor het lenen van geld geen rente betaald hoeft te worden. Meer daarover in paragraaf 3.3.
Gerichtheid op eigen winst versus dienstbaar zijn aan de gemeenschap / de deelnemer
Banken zijn ondernemingen die in eerste instantie opgericht zijn op winst maken. En eigen voordeel staat per definitie op gespannen voet met voordeel voor het geheel.
De Beheer organisatie heeft net als alle organisaties in de evenwichts economie geen eigen belang. Organisaties staan geheel ten dienste aan de gemeenschap. Hierdoor kan de Beheer organisatie zich beter focussen op het belang van de deelnemer.
Ondermijnende activiteiten versus beperkte doelmatige activiteiten
Zoals al eerder bij het thema Financiële problemen is toegelicht hebben de banken naast hun oorspronkelijke functie ook andere activiteiten ontwikkeld die niet altijd een positief effect hebben op de economie als geheel.
De Beheer Organisatie heeft een beperktere functie van het rechtvaardig doorgeven van het geld. Dit gebeurt zodanig dat de economie als geheel er baat bij heeft, zoals we in paragraaf 3.4. zullen zien.
To big to fail versus lokaal en overzichtelijke risico's
Natuurlijk herinneren we ons allemaal nog de verontwaardiging over de redding van de banken na 2007. Zij hadden de fouten gemaakt maar de belastingbetaler moest ze redden.
Beheer organisaties zijn veel kleiner en hebben geen risicovolle activiteiten in financiële markten. Dat sluit grote risico's uit. Het is ook niet zo waarschijnlijk dat een Beheer organisatie in grote problemen komt doordat er lokaal sociale controle is, zoals we in paragraaf 3.5. zullen zien.

2. Visie ten aanzien van bezit

De Beheer Organisatie beheert kapitale goederen. Dat kunnen zijn kapitaal, huizen, bedrijfspanden en machineparken.

Kapitale goederen blijven binnen de evenwichts economie
In de evenwichts economie worden roerende en onroerende goederen gemaakt met producten die voortkomen uit de evenwichts economie. Ongeacht wie de goederen bezit blijven deze goederen binnen de evenwichts economie circuleren.

Dat kapitale goederen binnen de evenwichts economie blijven is ook niet meer dan fair. Immers de goederen zijn gemaakt binnen de evenwichts economie en zijn dus goedkoper. Dit wordt verderop toegelicht bij Wat gaat de evenwichts economie ons opleveren?.
En het is niet meer dan eerlijk dat mensen die bijgedragen hebben aan het goedkoper zijn van producten daar ook de vruchten van kunnen dragen doordat ze binnen de evenwichts economie blijven.

Verderop wordt nog toegelicht dat kapitale goederen in prive bezit kunnen zijn of in handen zijn van de Beheer organisatie kunnen zijn.
De Beheer organisatie ziet erop toe dat kapitale goederen gemaakt binnen de evenwichts economie binnen de evenwichts economie blijven. Ze zijn als het ware gelabeld. Dit wordt veelal contractueel vastgelegd.
Prive bezit versus gemeenschappelijk bezit
Bij natuurvolken waar land, huisvesting, vee bedoeld is voor de hele gemeenschap is bezit minder belangrijk. Daar ligt de nadruk op samenwerking met elkaar en met de natuur.

Dit in tegenstelling tot de Westerse levenswijze waar bezit de manier is om onafhankelijk te zijn. Hier zorgt bezit voor de nadruk op eigen belang.

De evenwichts economie legt de nadruk op samenwerking om te komen tot een samenleving waarin iedereen zich thuis voelt. Het voorbeeld van de natuurvolken geeft al aan dat er dan minder belang aan bezit dient te worden gehecht. Maar ook het toonaangevend onderzoek van Kate Pickett en Richard Wilkenson toont aan dat minder ongelijkheid in een Westerse samenlevingen leidt tot een betere samenleving.

Het beleid van de De Beheer organisatie is dan ook om op de lange termijn minder nadruk op eigen belang en minder nadruk op eigen bezit te leggen.
Beleid eigen bezit
Eigen bezit van het woonhuis is waar velen naar te streven. Het bezit van eigen huis biedt ook voordelen voor de gemeenschap. Eigen huizenbezitters zijn veelal meer bereid te investeren in hun bezit en voelen zich mogelijk ook meer verantwoordelijk voor hun woonomgweving. Daarom kan eigen huizen bezit voor veel gemeenschappen voordelig zijn.

Eerder is al ter sprake gekomen dat kapitale goederen, dus ook huizen, veel goedkoper zijn binnen de evenwichts economie. Dat heeft ook te maken met het feit dat een hypotheek binnen de evenwichts economie overbodig is. Verderop wordt toegelicht hoe het financieren van bijvoorbeeld huizen in zijn werk gaat.

Een eigenhuis bezitter heeft in de evenwichts economie dus veel minder betaald voor de bouw van zijn huis dan op de vrije markt. Deze goedkopere markt wordt in stand gehouden doordat het bouwen van een huis binnen de evenwichts economie betekent dat de Beheer organisatie kàn bepalen aan wie het huis verkocht wordt en onder welke voorwaarden.
Hetzelfde geldt voor de overige kapitale goederen in privé bezit.
Beleid gemeenschappelijk bezit
Ook zijn er huizen die gemeenschappelijk bezit zijn. De gehele gemeenschap betaalt mee aan de bouwkosten van deze huurhuizen. Waarom dat uiteindelijk voordeliger is voor de lokale gemeenschap wordt nu toegelicht.

Iedereen die wel eens een hypotheek offerte heeft bestudeerd, weet dat als de hypotheek afbetalingen is afgelopen, de oorspronkelijke prijs van het huis wel 2 tot 4 keer betaald is. (Afhankelijk van de hypotheekrente) Ook de hoogte van de huur bij wooncoöperaties in de vrije markt is ook gebaseerd op dit soort hypotheken.
In de evenwichts economie zijn huren lager dan huren gebaseerd op dit soort hypotheken, zoals toegelicht bij paragraaf 3.2.

Een gemeenschap in de evenwichts economie heeft dan ook een groot belang bij het uitbannen van huren uit de vrije marktsektor:
Als een aanzienlijk deel van werknemers in de evenwichts economie op de vrije markt huurt dan moeten zij dat uiteraard kunnen betalen met hun loon. En omdat deze werknemers voldoende loon van hun organisatie krijgen om van rond te komen, moeten die organisaties hoger prijzen vragen. Deze hogere prijzen worden uiteindelijk door gemeenschap als geheel opgebracht.
Beleid mix eigen bezit / gemeenschappelijk bezit
Het lijkt dan niet meer dan fair dat toekomstige huurders voor wie een huis (op maat) gebouwd wordt meer bijdragen dan andere leden van de gemeenschap. Door een meer bijdrage zou een huurder ook gedeeltelijk eigenaar worden.
De Beheer organisatie stelt hiervoor in samenspraak met de gemeenschap regels op.
Beleid gemeenschappelijke voorzieningen
Het is heel goed voorstelbaar dat een gemeenschap behoefte heeft aan gemeenschappelijke voorzieningen. De Beheer organisatie realiseert deze voorzieningen met bijdragen uit de gemeenschap.
In principe inkomsten uit loon
Werk en loon vormen de basis voor het bestaan binnen de evenwichts economie.
In de evenwichts economie ontvangt niemand inkomsten uit eigen kapitaal. Bij paragraaf 3.3. wordt toegelicht waarom: Inkomsten uit bijvoorbeeld rente of beleggen leiden tot onrechtvaardigheid in de samenleving.

Uitaard is het wel zo dat als men voldoende bijdrage heeft geleverd aan de samenleving of als het niet mogelijk is een bijdrage te leveren, dat deelnemers terugvallen op voorzieningen binnen de evenwichts economie. Maar werk en loon vormen de basis.
Geen buitensporig privé vermogensopbouw
De loonhoogte wordt in principe bepaald door de lokale gemeenschap. Hierbij wordt rekening gehouden met de wensen en de mogelijkheden van de lokale gemeenschap.
Logisch is dan dat de hoogte van het loon de bijdrage aan de economie en/of de gemeenschap weerspiegelt. In ieder geval moet de hoogte van een individueel loon in evenwicht zijn met de lonen van de andere leden van de lokale gemeenschap.

De Beheer organisatie heeft een begeleidende taak bij het handhaven van dit evenwicht. De Monetaire organisatie heeft hierin de hoofdrol. Zij zorgt ervoor dat de lonen en de prijzen zodanig op elkaar zijn afgestemd dat aan de wensen van de lokale gemeenschap zoveel mogelijk tegemoet gekomen wordt.

Zoals verderop aan bod zal komen bij Minder ongelijkheid vormt een degelijke economische basis zal de evenwichts economie waarschijnlijk evalueren naar een egalitaire samenleving waarbij extreem verschil van loon en bezit niet zal voorkomen.

3. Vertaling visie tav bezit naar beleid

3.1. Beheer van alle vormen van financiering en bezit

Deelnemers leggen in, in meerdere spaarpotjes
De Beheer organisatie beheert spaarpotjes van deelnemers voor verzekeringen, duurdere privé producten, roerende en onroerende goederen tbv organisaties, algemene voorzieningen.
Deelnemers sparen privé of gemeenschappelijk voor deze producten door maandelijks in te leggen. Hierover meer in paragraaf 3.4.1.

  • Onder verzekeringen vallen onder andere ziektekosten verzekering, arbeidsongeschiktheidsverzekering en pensioenpotjes.
  • Met duurdere privé producten wordt onder andere bedoeld het eigen huis, auto en vakantie.
  • Het spaarpotje roerende en onroerende goederen dient om als mede-eigenaarschap lokaal te investeren in bijvoorbeeld: het machinepark van een fabriek, een fabrieksgebouw, een windmolenpark.
  • Algemene voorzieningen is een gemeenschappelijk spaarpotje voor allerlei zaken die de gemeenschap ondersteunen. Hieronder vallen zaken als opbouw van sociale voorzieningen, bevorderen van sociale cohesie, sociale innovatie, technische innovatie, ontwikkelingssamenwerking en veiligheid.
    En als iemand niet in staat is geweest om tijdens zijn werkzame leven kapitaal te vergaren dan kan hij/zij ondersteund worden vanuit het potje algemene voorzieningen.
Spaarpotjes vormen geen verplichting
In alle onderdelen van de evenwichts economie is niemand verpicht tot iets. Deelnemers zijn ook niet verpicht om de spaarpotjes te vullen. Iedereen is daarin vrij.
Maar deelname betekent wel dat de gemeenschap als geheel meer voordeel geeft, zoals we verderop zullen zien. Neemt iemand niet deel dan voldoet hij/zij minder aan de richtlijnen van de evenwichts economie en kan hij/zij ook minder van de voordelen profiteren. De Beheer organisatie stemt dit zo af dat de voordelen van niet mee doen in het niet vallen bij de gemiste voordelen van deelname aan de spaarpotjes.
Beheer betekent ook zeggenschap
De Beheer organisatie heeft de opdracht om deze spaarpotjes zodanig te beheren dat het de lokale gemeenschap, de economie en het milieu dient. De Beheer organisatie doet dit door afspraken te maken met deelnemers. Daarnaast beheert zij met dezelfde intentie goederen in bezit van de gemeenschap.
Spaarpotje algemene voorzieningen
In de evenwichts economie investeert de lokale gemeenschap in de opbouw van de gemeenschap, de lokale economie en het behoud van het milieu. Dit gebeurt ook in samenwerking met andere lokale gemeenschappen.
Deelnemers aan de Beheer organisatie ook investeren in dit potje. Hoeveel en waaraan wordt geïnvesteerd, wordt bepaald in overleg, lokaal en met andere gemeenschappen.
Beheer van gemeenschappelijk bezit
Het gemeenschappelijk bezit van een gemeenschap kunnen huurhuizen en/of goederen gebruikt door organisaties zijn. De Beheer organisatie zorgt voor de financiële afwikkeling.
Het fysieke onderhouden van de goederen kan worden ondergebracht bij huurders of een andere organisatie.
Beheer van privé bezit
Daarnaast is het mogelijk dat burgers investeren in eigen huis en andere roerende en onroerende goederen. Omdat zij dat doen in de evenwichts economie genieten zij daardoor voordelen. Maar dat betekent ook dat de Beheer organisatie contractueel vastlegt wat de privé eigenar(en) al dan wel niet mogen doen met deze goederen.
Beheer betekent afspraken maken, convenanten sluiten en contracten afsluiten
De Beheer organisatie heeft nogal wat te beheren. Beheren van kapitale goederen en diensten levert in de vrije markt economie nogal wat wrijving op. Alle partijen zijn dan bijna uitsluitend bezig met eigen voordeel.

De taak van de Beheer organisatie is goed uitvoerbaar omdat het allemaal lokaal gebeurt (paragraaf 3.5. ) en omdat in de evenwichts economie samenwerking ipv eigen voordeel voorop staat.

In de praktijk betekent dit overleggen. Om de uitkomsten van overleg voor iedereen glashelder te maken worden er afspraken gemaakt, convenanten gesloten of contracten afsloten.

3.2. Geldbeheer binnen de ecologische grenzen van de aarde

Met het geld dat beheert wordt door de Beheer organisatie worden nogal wat goederen gemaakt. Binnen de evenwichts economie voldoen deze activiteiten en goederen aan richtlijnen, met name op milieu gebied. In de vorige paragraaf hebben we gezien dat de Beheer organisatie dit ook contractueel kan vastleggen.

3.3. Geen rente of ander rendement op kapitaal

De Beheer organisatie heeft deelnemers die geld inbrengen, deelnemers die gespaarde tegoeden weer opnemen en deelnemers die geld lenen. Sparen en lenen gebeurt zonder rente.
Hierdoor ontstaat een degelijk en eerlijk economisch stelsel zoals we nu zullen zien:

Geen rente betekent goedkopere producten
Prof. Dr. Margrit Kennedy heeft in de jaren '90 van de vorige eeuw voor de Duitse economie berekend dat de prijs van ieder product voor gemiddeld 45% bestaat uit doorberekende rente. Met product wordt dus ook een hypotheek bedoeld.
Prof. Dr. Margrit Kennedy heeft in de jaren '90 van de vorige eeuw voor de Duitse economie berekend dat de prijs van ieder product voor gemiddeld 45% bestaat uit doorberekende rente. Met product wordt dus ook een hypotheek bedoeld. [2]
In principe konden dus Duitse producten rond 1990 gemiddeld 45% goedkoper zijn.
In Nederland is dit percentage in 2014 volgens een globale berekening meer dan 29%. Zie Geen rente.
Geen rente is rechtvaardig
Het systeem van geen rente lijkt onrechtvaardig voor mensen die veel geld hebben: Zij hoeven niets te lenen en lenen hun geld uit aan anderen terwijl ze daar niets voor terug krijgen. Het gevolg van rente is echter volgens Kennedy dat de rijkste 10% van onze samenleving alle rente dat de armste 80% van onze samenleving betaalt. Zonder rente worden de 80% minder rijken in ieder geval niet armer. [2]
Geen rente en ook geen ander rendement op kapitaal
De Beheer Organisatie werkt ook niet met beleggingen, speculaties en transacties met ondoorzichtige risico’s omdat deze economisch gezien hetzelfde effect hebben als rente.
Geen rente betekent ook aanzienlijk minder huur
In de huurprijs die de woningcoöperaties rekenen zit verrekend dat zij de bouw voorgefinancieerd hebben met geld uit de kapitaalmarkt, dus met rente. Dat maakt de huurprijs aanzienlijk hoger.
De Beheer organisatie betaald bouwkosten van huurwoningen vanuit het geldpotje algemene voorzieningen. Hierdoor is de huurprijs aanzienlijk lager.

Eigen wensen bij nieuwbouw, extra aanpassingen of gedeeltelijk eigen bezit leveren een hogere huur op. Ook betaalt de huurder in de evenwichts economie voor de waardevermindering van de woning, alle kosten voor het in stand houden van de woning en inflatiecorrectie.

Maar afgezien van bovenstaande verrekeningen is de huurprijs nul van bestaande woningen in de evenwichts economie. Anders zou er rendement op kapitaal gemaakt worden.

3.4. Geld en kapitale goederen inzetten bij stimuleren van werkzaamheden levert een bloeiende economie

De Beheer organisatie beheert de grote geldstromen in de economie. Deze geldstromen worden zo gekanaliseerd dat de economie gestimuleerd wordt.

In deze paragraaf gaan we zien hoe de Beheer organisatie deze geldstromen zodanig beheert dat de economie bloeit. De taken van de Beheer organisatie die nu besproken worden, zijn daarom een belangrijk onderdeel van de evenwichts economie.

We gaan nu zien hoe (cash-) geld en kapitale goederen door de Beheer organisatie zodanig worden ingezet dat voortdurend werkgelegenheid wordt gestimuleerd. Hierover gaan de eerste vier paragrafen.
In de laatste paragraaf wordt toegelicht dat deze voortdurende stimulatie van werkgelegenheid leidt tot een bloeiende economie.

3.4.1. Geld blijvend beschikbaar maken

Deelnemers aan de evenwichts economie hebben uitsluitend inkomsten uit arbeid. Inkomsten van rendement op kapitaal zijn namelijk niet mogelijk in de evenwichts economie.

Looninkomsten deels in spaarpotjes die de economie stimuleren
Burgers in de evenwichts economie leven dus in principe van hun looninkomsten.
De uitgaven van burgers in de evenwichts economie zijn te onderscheiden in twee globale categorieën:

De eerste categorie zijn de consumptieve uitgaven: Consumptieve uitgaven variëren van levensmiddelen, kleding, electronika tot horeca en cultuur. De aanschafwaarde is relatief gering. De consument kan hiervoor terecht bij de organisaties.

De tweede categorie zijn de niet consumptieve uitgaven. Dat kunnen zijn verzekeringen, pensioen, vakantie, auto, eigen huis, andere spaardoelen of algemene voorzieningen.
Het loon dat niet gebruikt wordt voor consumptieve uitgaven gaat automatisch naar de niet consumptieve uitgaven. De Beheer organisatie beheert deze laatste categorie.

Sparen gebeurt niet met de oude sok maar in de spaarpotjes. En geld uit de spaarpotjes komt direct weer in de economie terecht. Dat maakt voor de spaarder niets uit, maar is voor de economie wel van groot belang.
Dit is een essentiële voorwaarde bij het stimuleren van werkgelegenheid door de Beheer organisatie, het onderwerp dat in de komende drie paragrafen aan bod komt.
Individuele spaarpotjes eerlijk vullen
De hoogte van iemands loon en de hoeveelheid geld in de potjes zullen in principe weergeven hoeveel iemand bijdraagt aan de lokale gemeenschap. Iedere gemeenschap kan daarvoor uiteraard eigen regels opstellen.

Samen met de Beheer organisatie wordt afgesproken hoeveel er bijvoorbeeld in het pensioenpotje moet zitten bij pensioen aanvang. En er wordt een plan gemaakt over hoe dit potje gevuld wordt.

Het loon moet het mogelijk maken dat de potjes conform de afspraken gevuld worden.
Een te hoog loon betekent teveel in de spaarpotjes, hetgeen natuurlijk geen probleem vormt voor de eigenaar.
Maar voor de economie is dat nadelig: Het overschot in de potjes vloeit niet terug naar de economie. En juist dat willen we in de evenwichts economie wel bereiken, zoals hierboven ook al aan de orde is gekomen.

Een te laag loon is niet eerlijk naar de werknemer toe. Hun bestedingen zijn ook geen plus voor de economie. Hun spaarpotjes worden nauwelijks gevuld.

Het is de taak van de Monetaire organisatie om lonen en prijzen zo op elkaar af te stemmen dat individuele spaarpotjes eerlijk gevuld worden. De Beheer organisatie heeft, als beheerder van de potjes, een ondersteunende rol hierbij.
Deze taken zijn van groot belang omdat hierdoor geld optimaal ter beschikking komt van de economie.

We weten nu waarom geld in principe beschikbaar staat voor de economie. In de volgende drie paragrafen gaan we kijken hoe dit ter beschikkingstaande geld daadwerkelijk de economie ingebracht wordt door de Beheer organisatie.

3.4.2. Geld direct koppelen aan arbeid stimuleert werkzaamheden

Iedereen heeft bij de Beheer organisatie meerdere spaarpotjes
Iedere deelnemer heeft verschillende potjes bij de Beheer organisatie. In zo'n potje zit een overzicht van het gespaarde geld of er zit een bewijs van schulden in. Gedurende zijn leven kan een burger sparen voor diverse zaken. En hij kan geld lenen en zo schulden opbouwen.
Geld wordt direct gekoppeld aan arbeid
In principe heeft de Beheer organisatie zelf geen geld. De Beheer organisatie zorgt ervoor dat het totaal van alle potjes in zijn beheer nul is. Er wordt dus evenveel ingebracht als dat er uit gaat.

Alle inkomsten van deelnemers - die uitsluitend in de vorm van loon kunnen zijn - hebben een besteming;
consumptie of opbouw van voorzieningen bij de Beheer organisatie. Als daar nog geld van overblijft dan is het loon te hoog.

Omdat zowel bij de deelnemer als bij de Beheer organisatie geld alleen maar wordt doorgegeven blijven alle deelnemers onderling elkaar geld verstekken. Alle geld in de economie blijft op die manier rouleren in de economie. Hierdoor kan arbeid blijvend gestimuleerd worden.

Een voorbeeldje
Het spaarpotje algemene voorzieningen is onder andere bedoeld voor het bevorderen van sociale innovatie. Een klein deel van de lonen van de deelnemers van de evenwichts economie gaat direct naar de lonen van mensen die werken aan sociale innovatie. Zij geven hun inkomsten direct weer uit aan producten, diensten en voorzieningen waardoor weer anderen werk hebben.

Een ander voorbeeld van directe roulatie is dat werkenden een deel van hun salaris gebruiken om hun pensioenpotje te vullen. Hierdoor wordt hun spaartegoed maandelijks hoger. Dit geld wordt echter meteen doorgesluisd naar mensen die met pensioen zijn en pensioengeld ontvangen. Hun pensioengeld is afgestemd op hun maandelijkse uitgavenposten, waardoor zij werk voor anderen creëren.

3.4.3 Gespreide investeringen in kapitale goederen stimuleert werkzaamheden

Door gespreide betalingen van duurdere goederen is het mogelijk om de werkgelegenheid voortdurend te stimuleren. We zullen nu in grote lijnen zien hoe de Beheer organisatie dit organiseert.

Aankoop nieuwbouw met regelmatige aanbetalingen zorgen voor stabiele werkgelegenheid
Zo hoeft de aankoop van een nieuwbouw huis niet te gebeuren met een groot bedrag ineens:
Het bouwen van huizen gebeurt door een organisatie in opdracht van de Beheer organisatie. In de organisatie voor de huizenbouw werken werknemers als architecten en bouwvakkers samen om voor alle lokale geïnteresseeerden op termijn een huis te bouwen. Salarissen en andere kosten worden betaald uit de gezamelijke spaarpotjes 'eigen huis' beheert door de Beheer organisatie.

De Beheer organisatie zorgt ervoor dat alle inleggen in de spaarpotjes 'eigen huis' doorgegeven worden naar de huizenbouw organisatie,
Dit gebeurt op basis van gemeenschappelijk vastgestelde regels en in onderling overleg. [3]


Op het moment dat de woning betrokken wordt zullen de betalingen in het potjes 'eigen huis' gewoon doorlopen totdat alle kosten zijn betaald. Het positieve effect hiervan is dat ook woningen die daarna gebouwd moeten worden gewoon gefinancieerd worden door eigen huizenbezitters die hun rest schuld afbetalen.

Dus door de aanbetalingen voor een eigen huis over een zeer lange periode uit te smeren is het mogelijk om met alle kopers gezamelijk een zeer continue geldstroom richting organisatie voor huizenbouw te genereren. Hierdoor is continue werkgelegenheid gegarandeerd.
Koop en verkoop bestaand huis met regelmatige betalingen zorgt voor stabiele werkgelegenheid
De aankoop van een bestaand huis verloopt als volgt:
De deelnemer die in de toekomst een woning wil kopen begint met aanbetalen in zijn pot 'eigen huis'. (Hij kan dan al wonen in een huurhuis) Als de pot voldoende gevuld is kan hij/zij een geschikt huis gaan zoeken. Na het betrekken van de woning wordt doorbetaald totdat alles is afgelost.
De gezamelijke potten eigen huis leveren een kapitaal stroom die de Beheer organsitie volgens lokale afspraken doorsluist richting huizenverkopers.

Een verkoper die elders een huis laat bouwen sluist de aanbetalingen voor het oude huis door naar zijn organisatie voor huizenbouw.
Een verkoper die zijn huis als pensioenvoorziening gebruikt, gebruikt de aanbetalingen als pensioengeld. In de pensioenperiode kan hij/zij verhuizen naar een geschikter huurhuis.
De aanbetalingen van de kopers zorgen direct voor werkgelegenheid in de huizenbouw en bij de organisaties waar het pensioengeld uitgegeven wordt.
Alle grotere aankopen zó dat stabiele werkgelegenheid blijft
Ook voor de aankoop van auto, de boeking van een vakantie of andere grotere uitgaven kunnen vergelijkbare constructies worden opgezet. De Beheer organisatie kanaliseert regelmatige aanbetalingen over een relatief lange periode richting leverende organisaties. Hierdoor ontvangen de organisaties stabiele geldstromen en kunnen dus ook stabiele werkgelegenheid bieden.
Ook een vakantie organisatie kan aan haar lokale klanten passende vakanties bieden. [4]


De Beheer organisatie stimuleert dus dat aankopen niet ineens gedaan worden, maar dat er eerst wordt aanbetaald/gespaard en bij in gebruikname het resterende deel periodiek wordt afbetaald.

3.4.4. Kapitale goederen in de economie houden stimuleert werkzaamheden

Kapitale goederen in privébezit blijvend laten rouleren
De evenwichts economie stimuleert het rouleren van kapitale goederen in privé bezit.
Dat houdt in dat het huis en andere goederen uiterlijk aan het einde van het leven niet meer in eigen bezit zullen zijn. Eventuele erfgenamen zullen geen grote kapitalen erven.
Toch kan iedereen daarin eigen keuzes maken zoals we verderop zullen zien.

Kinderen die in het huis van hun ouders willen wonen kunnen dit doen op huurbasis als het beheert wordt door de Beheer organisatie, uiteraard tegen de zeer lage huur in de evenwichts economie. Ook kunnen zij, door zelf geld in te brengen, weer eigenaar worden van hun ouderlijk huis.
Rouleren kapitale goederen continueert werkgelegenheid
Kapitale bezittingen, zoals eigen huis, kunnen worden ingeruild voor pensioen. Dit houdt de werkgelegenheid in stand zoals we in de vorige paragraaf gezien hebben.

Er is nog een reden waarom het rouleren kapitale goederen de werkgelegenheid blijft stimuleren.
In de evenwichts economie staat namelijk centraal dat de lokale gemeenschap voor elkaar zorgt, met name door elkaar te voorzien van goederen en diensten. Kinderen, die ook weer onderdeel uitmaken van de evenwichts economie, gaan ook weer deel nemen aan het voor elkaar zorgen. Daarbij hoort ook deelnemen aan het arbeidsproces.

Als kinderen geërfd geld gebruiken om goederen en diensten te kopen dan plaatsen zij zich buiten het economisch systeem waarin men elkaar diensten bewijst en dus werkgelegenheid ruilt.

In de vrije markt economie leidt dit gecharcheerd gezegd tot een een systeem waarbij mensen met veel bezit bepalen welke werkzaamheden anderen moeten verrichten. Omdat dit geen uitruil van arbeid voor elkaar meer is vallen mensen buiten de boot en houden alleen mensen werk die nuttig zijn voor de rijkeren.
Anders gezegd: Geld verliest de functie waar het binnen de evenwichts economie eigenlijk voor bedoeld is: uitruilen van arbeid binnen de gemeenschap.
Kapitaal teruggeven aan de gemeenschap is eerlijk
We hebben al besproken dat goederen in de ev ec goedkoper zijn. Zeker een eigen woning is goedkoper omdat bouwmaterialen goedkoper zijn en een hypotheek overbodig is.
Dit is een gevolg van de gemeenschappelijke inzet van de gemeenschap. Doordat mensen uit de gemeenschap zich houden aan de richtlijnen van de evenwichts economie ontstaat dit voordeel.
Het is dan ook niet meer dan eerlijk dat dit voordeel uiteindelijk weer terugkomt bij de gemeenschap.

Eigenaren van een goedkoop eigen huis in de evenwichts economie waarvan het duidelijk is dat zij na hun dood veel kapitaal geen nalaten, zullen in overleg met de Beheer organisatie, aangeven hoe dit kapitaal weer kan terugvloeien naar de gemeenschap.
Kapitaal teruggeven aan de gemeenschap is eerlijk, maar hoeft niet
Het teruggeven van vergaard kapitaal aan de gemeenschap is echter een richtlijn. Dwz dat iedereen daarin zijn eigen keuze kan maken, net als bij alle andere richtlijnen. Mensen kunnen hun kapitale goederen behouden.

Echter het niet voldoen aan deze richtlijn betekent dat men ook niet volledig gebruik kan maken van de voordelen van de evenwichts economie. Uiteraard zijn de voordelen van het behoud van eigen kapitaal zeker niet groter dan deze nadelen.

3.4.5 Voortdurend stimuleren van werkzaamheden levert een bloeiende economie

Geld centraal stellen is niet zinvol
In de vrije markt economie staat geld centraal.
Dat betekent voor bedrijven dat ze winst moeten maken. Na 2007 is de voornaamste strategie om dit te bereiken automatiseren. Anders geformuleerd; besparen door personeel weg te automatiseren. Vanaf 2016 wordt het met de groei van het populisme in de Westerse wereld duidelijk dat een groeiend aantal mensen op die manier buiten de boot valt.
Iedere keer weer vestigen de media en onze regering de aandacht op de lichtpuntjes -een groei van de economie- en hopen we tegen beter weten in dat het dit keer echt goed zal gaan.
De mens/werkgelegenheid centraal stellen levert een bloeiende economie
In de evenwichts economie staat de mens centraal.
Het beleid beschreven in paragraaf 3.4.1. tot en met 3.4.4. zorgen voor een economische ondersteuning van deze keuze.
Het beleid beschreven in de voorafgaande paragrafen zorgt ervoor dat we met zijn allen aan het werk blijven en dat we voor elkaar werken. De Monetaire organisatie ziet hierbij toe dat iedereen eerlijk beloond wordt.
Dit zijn de geschikte ingrediënten voor het creëren van een bloeiende economie.

3.5. Aanvaardbare risco's bij lokale geldverschaffing

Lokale bekendheid met de gemeenschap maakt risico's inzichtelijk
Omdat de Beheer organisatie deel uit maakt van de lokale gemeenschap en dus haar deelnemers kent zijn risico's die de Beheer organisatie loopt bij verzekeringen en beheer van geld relatief eenvoudig in te schatten. De Verbindende organisatie en de Handhavende organisatie die ook lokaal werken ondersteunen hierbij.
Hierdoor zijn grotere risico's betrekkelijk eenvoudig te vermijden.
Sociale controle zorgt voor lage risico's
Geld voor verzekeringen is ingebracht door de lokale deelnemers van de Beheer organisatie. Zij geven sturing aan de Beheer organisatie en hebben daarom ook een belangrijke stem bij het toekennen van hun eigen kapitaal.

Zoals verderop bij Sociale structuur door nieuws­gie­ri­ge actieve burgers wordt toegelicht wordt de lokale gemeenschap in de evenwichts economie gekenmerkt door sociale cohesie.
Mocht iemand gebruik willen maken van gemeenschappelijke voorzieningen dan is de lokale gemeenschap op de hoogte van de beweegredenen. Hierdoor is er een grote sociale druk om geen misbruik te maken van deze voorzieningen. En de gemeenschap zal snel ingrijpen bij eventueel misbruik.
Uitgebreide mogelijkheden om risico's beheersbaar te maken
Het kan zijn dat de klantengroep van de Beheer organisatie te weinig onderlinge banden hebben om elkaar te corrigeren als er misbruik gemaakt wordt van de voorzieningen.
De Beheer organisatie stimuleert dan de vorming van groepen waarin sociale controle wel mogelijk is. Mogelijk dat het klantenbestand daarvoor onderverdeeld wordt in kleinere groepen.

Als de Beheer organisatie weinig gevoel heeft bij de intregiteit van (enkele) deelnemers dan heeft zij in eerste instantie de plicht om daar betere contacten mee aan te gaan. Dit stimuleert de contacten binnen de gemeenschap en biedt ook uitsluitsel over de manier van handelen.

Ook controleert de Beheer organisatie de deelnemers op credietwaardigheid en intregiteit. Ondersteunend hierbij kunnen zijn de Netwerken voor aandacht en begeleiding. Zij besteden ook aandacht aan onethisch gedrag. Daarnaast beschikt de Handhavende organisatie over de nodige informatie.

3.6. Leningen aan overheden

De burgers in de evenwichts economie leveren via de belasting een bijdrage aan de rente die overheden verschuldigd zijn aan hun leningen. Op het moment dat de evenwichts economie voldoende omvang heeft zouden lokale beheer organisaties gezamelijk een deel van hun kapitaalstroom kunnen gebruiken voor renteloze leningen aan de overheid. In ruil hiervoor zouden burgers in de evenwichts economie minder belasting moeten betalen.

Beter zou het zijn als overheden samen met de Beheer organisaties, Monetaire organisaties en Verbindende organisaties gaan werken volgens het model van de evenwichts economie. Deze vorm van samenwerking valt buiten de scope van dit thema en zal in de toekomst nog worden uitgewerkt.

3.7. Kompensatie voor inflatie

Zolang de euro de munteenheid is waarmee gewerkt wordt binnen de evenwichts economie is er sprake van inflatie. Inflatie oftewel 'geld wordt minder waard' betekent dat voor dezelfde producten in de loop van de tijd telkens meer (euro's) moet worden betaald.

Invloed inflatie op aankoop eigen huis
Hierdoor moeten deelnemers die geld inleggen voor een eigen huis hun inleg telkens iets moeten verhogen om in de toekomst hetzelfde type huis te kunnen kopen. Omdat de lonen meestijgen wordt de extra inleg gecompenseerd door extra loonstijging.
Inflatie weinig invloed op de Beheer organisatie
In de evenwichts economie worden periodiek lonen en prijzen gecorrigeerd voor inflatie. De lonen en prijzen stijgen daardoor met de inflatie van de euro. Hierdoor blijven de onderliggende productwaarden gelijk in de evenwichts economie gelijk maar de hoeveelheid geld in omloop in de evenwichts economie neemt niet toe. Inflatie zou daarom ook een negatieve invloed kunnen hebben op de hoeveelheid geld die in omloop is in de evenwichts economie. Verderop bij het thema Inflatie raakt de evenwichts economie niet wordt uitgebreid toegelicht dat dit effect wel meevalt.

Ook heeft de Beheer organisatie zelf in principe geen geld op vooraad. Hierdoor is de organisatie zelf ongevoelig voor inflatie.

4. Beheer Organisatie verzorgt betalingsverkeer

De Beheer Organisatie beheert het betalingsverkeer binnen haar lokale gemeenschap. Alle lokale Organisaties en lokale deelnemers maken in principe gebruik van dit betalingsverkeer. Hierdoor is het betalingsverkeer van de Beheer Organisatie in principe alleen het overmaken van bedragen van een intern potje naar een ander intern potje. Munt en papieren geld wordt dan overbodig.

4.1. Beheer inkomsten en uitgaven

In principe heeft iedere volwassen deelnemer periodieke inkomsten, veelal loon uit werk. Deze inkomsten komen terecht in de diverse uitgaven potjes van de deelnemer.

Dat kunnen potjes voor zaken als pensioen en huis. Dit type uitgaven is uitvoerig aan bod gekomen in paragraaf 3.1.
Maar het kunnen ook meer consumptieve goederen zijn. Bijvoorbeeld de boodschappen. Voor consumptieve goederen wordt in principe ook een vast periodiek bedrag overgeschreven naar de organisaties die de goederen leveren.

Door deze structuur is het beheer van inkomsten en uitgaven van de deelnemers een kwestie van periodiek geld overmaken van en naar de diverse potjes.

Niet alle goederen en diensten kunnen binnen de ev ec gekocht worden als de ev ec nog in de groeifase zit. Er zullen dan altijd producten zijn die niet verkrijgbaar zijn binnen de ev ec. Hierdoor zal een deel van de uitgaven van deelnemers gaan naar bedrijven buiten ev ec.
Omgekeerd is het ook zo dat niet iedere deelnemer in de groeifase werkt binnen de ev ec maar wel producten en diensten afneemt binnen de ev ec. Hierdoor zullen er ook deelnemers zijn die inkomsten krijgen van buiten ev ec.
Deze geldstromen maken ook deel uit van het betalingsverkeer van de Beheer Organisatie.

Organisaties en deelnemers van de ev ec worden geacht voor hun betalingsverkeer gebruik te maken van de Beheer Organisatie.
De reden is dat de democratische organisaties hierdoor meer informatie hebben waarmee zij de lokale economie beter kunnen afstemmen op de wensen van de lokale gemeenschap. Deelname aan het betalingsverkeer beheert door de Beheer Organisatie is daarom en belangrijk onderdeel van de samenwerking binnen de lokale gemeenschap.

4.2. Financiele verrekening mate van participatie

Een deelnemer aan de ev ec heeft altijd de keuze om aan bepaalde onderdelen van de ev ec niet mee te doen. Bijvoorbeeld door bepaalde producten niet af te nemen. Als hij zich voor die producten op de vrije markt begeeft dan participeert hij nog maar voor een deel in de ev ec. Hierdoor kan hij ook maar voor een deel profiteren van de prijsvoordelen binnen de ev ec. Dit teveel wordt daarom verrekend.

De Beheer Organisatie beheert alle potjes. De Organisatie heeft dus een globaal inzicht in de mate waarin een deelnemer participeert in de ev ec. Het is verrekenen van het niet geheel participeren aan de ev ec is daarom in principe de taak van de Beheer Organisatie.

Als een deelnemer geen gebruik maakt van het betalingsverkeer van de Beheer Organisatie dan zal hij/zij eigen inkomsten en uitgaven inzichtelijk moeten maken.
Van iedere deelnemer wordt verwacht dat hij/zij naar de Beheer Organisatie transparant toe is over de mate waarin deelgenomen wordt aan de ev ec. De Handhavende Organisatie ziet erop toe dat deelnemers doen wat er van hun verwacht wordt.

5. Groei Beheer organisatie

In de beginfase van de evenwichts economie is er geen Beheer organisatie.
We zullen in de paragraaf zien hoe een Beheer organisatie organisch kan ontstaan vanuit diverse alternatieven die in de vrije markt ook bestaans recht hebben.

Het eerste alternatief dat nu wordt toegelicht is vrij grootschalig. Deze manier van starten van een Beheer organisatie wordt toch als eerste toegelicht omdat het veel aspecten van de startfase beschrijft.

Starten met huizenbouw activiteiten
In paragraaf 3.4.3. is toegelicht dat in een langer draaiende evenwichts economie huizenbouw een belangrijk aandachtspunt is van de activiteiten van de Beheer Organisatie. Maar het is ook vaak financieel rendabel om een Beheer organisatie op te richten die start met huizenbouw.

In de vorige paragraaf 3.7. is al ter sprake gekomen dat het ontbreken van hypotheekrente, een huizenbouw organisatie die altijd zonder winstoogmerk werkt en goedkopere bouwmaterialen leiden tot veel lagere huizenprijzen in de evenwichts economie. Aspirant kopers en zij die hun eigen huis al bewonen lossen hun huis af bij de Beheer organisatie. De Beheer organisatie betaalt met deze continue geldstroom de kosten van de bouw organisatie die daardoor continu, jaar in jaar uit, huizen kan bouwen.

In de stuatie dat de Beheer organisatie al langer draait heeft de organisatie voldoende huizen onder haar hoede waar aspirant huizenbezitters tegen een zeer lage huur kunnen wonen in afwachting van de oplevering van hun huis.

En juist in de opstartfase heeft de Beheer organisatie geen huurhuizen beschikbaar. Aspirant kopers zouden moeten wonen in een huurhuis met relatief hoge huurprijs. Hierdoor kunnen zij in een relatief lange huur periode nauwelijks serieus te sparen voor hun eigen huis.

Deze periode zou echter ook creatief overbrugt kunnen worden. Zo zou de bouworganisatie vrij snel een kleiner deel van de complete woonhuis kunnen bouwen en in latere fases zouden resterende delen kunnen worden gebouwd. Dit 'groeihuis' moet vanaf het begin al redelijk leefbaar zijn. Dit zou ideaal kunnen zijn voor starters. Als naderhand gezinsuitbreiding komt is er meer plaats voor de opgroeiende kinderen.
Ook is een mogelijk om in eerste instantie de grotere huizen te bouwen en die geschikt gemaakt worden voor twee gezinnen. Momenteel zijn voldoende bouwtechnieken voorhanden om dit ook financieel haalbaar te maken. Het inwonende gezin zou dan kunnen verhuizen als hun huis bewoonbaar is.

Kortom eerst wat kleiner wonen in een woning die uiteindelijk je droomhuis wordt.
Omdat een koper zijn droom kan realiseren, zeker als hypotheekrente hoger is en belastingvoordelen verder zijn afgebouwd, zal dit voor veel kopers een aantrekkelijke optie zijn.
Starten met verzekerings activiteiten
In de vrije markt richten wat zzp'ers samen een broodfonds op om toch inkomsten te hebben als ze gedurende een periode arbeidsongeschikt zijn. Een broodfonds bestaat uit ondernemers, die elke maand geld opzij zetten om een langdurig zieke collega gedurendende maximaal 2 jaar te kunnen ondersteunen.
Overigens vormen de 5% langdurig arbeidsongeschikten de hoogste kostenpost.

Met een vergelijkbare opzet en doelstelling kan een Beheer organisatie gestart worden. De Beheer organisatie gaat echter meer uit van sociale cohesie. (ivm met risico's, zie paragraaf 3.5.) Zij zoekt naar manieren om werkende deelnemers onderdeel te laten uitmaken van een hechte gemeenschap.
En ondersteuning door de lokale gemeenschap kan bij arbeidsongeschikten ook herstel stimuleren.
Starten met energievoorzienings activiteiten
Een Beheer organisatie kan ook ontstaan bij de oprichting van een coöperatie die energieopwekkers - zonnepanelen, windmolens - laat plaatsen en de stroom gaat leveren aan de leden. Vanuit de ervaring met een eerste coöperatie kunnen meerdere coöperaties opgericht worden die telkens meer gaan werken volgens de principes van de evenwichts economie.
Start vanuit een ideële bank
In een aantal landen zijn al banken actief die werken zonder rente en andere ideële uitgangspunten.
Niet alle initiatieven zijn in de vrije markt overigens even succesvol o.a. omdat klanten niet volledig los kunnen komen van de gedachtengang horend bij de vrije markteconomie: direct voordeel (rente betekent direct geld) en eigen belang. (geen rente betekent voordeel voor iedereen en is pas merkbaar op lange termein)
De evenwichts economie vormt een betere voedingsbodem voor ideële banken.

Deze banken kunnen een beginfase van een Beheer organisatie vormen. In paragraaf 1. is al toegelicht waaraan zo'n bank nog meer zou moeten voldoen om uit te groeien tot een Beheer organisatie.
Groei van de Beheer organisatie
Vanuit de basis -de lokale gemeenschap- ontstaan meer behoeften en kan de Beheer organisatie ook andere activiteiten gaan uitvoeren.

Vanuit de lokale gemeenschap kan er bijvoorbeeld behoefte zijn aan een organisatie in de vorm van een boerenbedrijf die eigen groente en/of zuivel levert aan de gemeenschap.
Een initiatief als Herenboeren geeft aan dat dit, ook financieel, levensvatbaar is. [5]
Deze coöperatie levert ook duurzame producten aan andere lokale klanten en vergroot daarmee tevens haar basis.

Iedere organisatie die door de lokale gemeenschap wordt opgericht heeft behoefte aan roerende en onroerende goederen, dwz gebouwen en machines. De Beheer organisatie kan een rol spelen bij de financiering hiervan.

Referenties en voetnoten

Hoe werkt het creëren van geld door banken.
Video van Prof. Dr. Margrit Kennedy over een economie zonder rente.
Asprant eigen huisbezitters in de evenwichts economie niet slechter af
Een vakantie organisatie kan in principe al haar lokale klanten een passende vakantie bieden.
Herenboeren Wilhelminapark, een boerderij in de vorm van een coöperatie waarbij de eigenaren ook klant zijn
[1] Bekijk de animatie 'Geldcreatie' bij Radar Extra: De schuldvraag.
[2] Video van Prof. Dr. Margrit Kennedy over een economie zonder rente.
[3] Asprant eigen huisbezitters hoeven in principe niet lang te wachten op de bouw van hun huis omdat net als op de vrije markt altijd een bepaald deel van de werkenden actief zijn in de huizenbouw.
Het nadeel van de vrije markt is dat de huizenbouw vrijwel meteen stil valt als de economie in het slop zit, zoals nog lang na de crisis van 2007 merkbaar is. Dit zal niet zo snel het geval zijn in de evenwichts economie omdat de Beheer organisatie zorgt voor een stabiele geldstroom en dus een stabiele huizenbouw. (En daardoor ook voor een stabiele economie.)
Een piek kan in de evenwichts economie ook gemakkelijker worden opgevangen omdat organisaties en werknemers zeer flexibel zijn.
[4] Een vakantie organisatie kan in principe al haar lokale klanten een passende vakantie bieden, zoals nu wordt toegelicht.
Ten eerste kunnen vakantie organisaties die gericht zijn op verschillende vakantievormen samenwerken om een groter aanbod te hebben.
Ten tweede is de vraag van de vakantieganger in de evenwichts economie relatief beperkt.
Richtlijnen mbt het milieu stimuleren de vakantieganger namelijk in het maken van een duurzame vakantiekeuze. Dit leidt tot relatief lokale vakantiestromen naar vakantiegebieden waar relatief veel organisaties binnen de evenwichts economie werken.

Vakantiegebieden waar relatief veel organisaties binnen de evenwichts economie werken zijn namelijk aantrekkelijker voor de vakantieganger. Deze lokale organisaties werken namelijk binnen de evenwichts economie samen en zijn daarom beter in staat voor iedere vakantieganger een ander totaal pakket te bieden dat tevens goedkoop is.
[5] Herenboeren Wilhelminapark is een boerderij in de vorm van een coöperatie waarbij de eigenaren ook klant zijn