FINANCIËLE PROBLEMEN
en het antwoord van de evenwichts economie
Trading room
Licentie: Free ▶
DE FINANCIËLE SECTOR LEIDT EEN EIGEN LEVEN
Financiële instellingen leiden een eigen leven en zijn vooral bezig met financiële markten.
De hoeveelheid geld in de financiële markten is veel meer dan het geld dat circuleert in de echte economie.
Doordat een kleine groep dit geld inzet voor eigen gewin is er nauwelijks oog voor andere belanghebbenden.
Burgers, het leven op aarde en de aarde ondervinden de schade hiervan.
De evenwichtseconomie heeft een bescheiden financiëel systeem dat geheel ten dienste staat van de burger...
In dit thema wordt toegelicht dat de financiële sector een eigen leven leidt.
Ook wordt duidelijk wat hiervan de consequenties zijn voor de burger.
We zullen ook zien dat de evenwichtseconomie niet opgezadeld is met zo'n financiele sector en dus ook geen last heeft van de uitwassen ervan.
Inhoud
1. De financiële sector staat los van de maatschappelijke realiteit ▽2. De financiële sector is te groot ▽
3. Het Financiele systeem is nauwelijks te verbeteren ▽
4. Schaduwbanken zijn het machtigst en opereren buiten het zicht ▽
5. De financiële sector heeft eigen normen ▽
6. Het financiële systeem is onrechtvaardig ▽
7. Antwoord van de evenwichtseconomie ▽
7.1. Tekortkomingen globale financiële markten afwezig in evenwichtseconomie ▿
7.2. Financiële systeem evenwichtseconomie brengt mensen bij elkaar ▿
7.3. Positieve economische effecten ▿
1. De financiële sector staat los van de maatschappelijke realiteit
De kloof tussen de financiële sector en de rest van de wereld is torenhoog. De financiële sector is namelijk voornamelijk bezig met de ontwikkelingen binnen de financiële sector.
De simpele redenatie daarbij is dat de belegger zijn geld naar de beurs brengt omdat rente niets opbrengt. De activiteiten van de beleggers en de geldstroom vanuit de ECB die ook zijn weg naar de beurs vindt, zorgen automatisch voor oplopende beurskoersen. Een wereld die nauwelijks iets te maken heeft met de echte economie.
Christine Lagarde van de ECB oriënteerde zich voor 2020 op een andere koers.
Het opkooppramma van staatsobligaties heeft echter grote impact op de reële economie. Doordat er veel extra geld in het financiële systeem terecht komt, komt er (te) veel geld vrij dat zijn weg zoekt naar rendement. Dat ondermijnt het economisch systeem, onder andere door
In het volgende filmpje maakt Arjen Lubuch duidelijk hoe ver de zogenaamde flitshandelaren af staan van de van de echte wereld.
2. De financiële sector is te groot
Zo kan een alsmaar grotere financiële sector steeds meer op zichzelf gericht raken en niet meer ten dienste staan van de reële economie. Daarnaast kan de grote verwevenheid van financiële instellingen onderling ernstige gevolgen hebben voor de stabiliteit van de reële economie.
3. Het Financiele systeem is nauwelijks te verbeteren
Ook de geschiedenis leert dat de pogingen die telkens weer ondernomen zijn om om het systeem te verbeteren -reguleren- uiteindelijk weer mislukken.
En er zijn genoeg economen die erop wijzen dat het niet reëel is te verwachten dat regulatie uiteindelijk zal leiden tot een stabiel economisch systeem.
4. Schaduwbanken zijn het machtigst en opereren buiten het zicht
Meer dan de helft van de financiële sector bestaat uit zogenaamde schaduwbanken.
Zij verzorgen net als banken iedere vorm van kredietverlening maar zij hoeven aan niemand verantwoording af te leggen voor hun handelen.
De internationale banken staan sinds de crisis onder toezicht. Maar deze vermogensbeheerders hebben geen toezicht.
De schaduwbanken handelen volgens hun eigen normen
die losstaan van wat door de burger als redelijk ervaren wordt en die haaks staan op wat goed is voor de economie als geheel.
Slechts enkele vermogensbeheerders/schaduwbanken vormen de echte machtige concerns in de financiele wereld.
Het grote publiek weet niet of nauwelijks van het bestaan van deze vermogensbeheerders.
In de reportage wordt onder andere toegelicht dat de activiteiten van deze concerns veelal een negatief effect hebben op de economie als geheel. De video licht ook toe dat deze concerns niet meer aan banden te leggen zijn omdat zij Wallstreet domineren en daarmee ook de politiek naar hun hand kunnen zetten.
De baas van Blackrock Laurence Douglas Fink benadrukt dat zijn onderneming inmiddels een andere koers vaart. Het voert binnen deze context te ver om hier op in te gaan.
Ook in Nederland hebben we de destructieve krachten van schaduwbanken aan den lijve ondervonden: V&D was toen het overging van de oorspronkelijke eigenaren naar Sun Capital een goed lopend bedrijf. De inspanningen van Sun Capital om op korte termijn zoveel mogelijk winst uit V&D te halen (onder andere door de verkoop van de panden en de huur die V&D daarna ging betalen) zorgden ervoor dat het bedrijf en een aantal toeleveranciers kopje onder zijn gegaan.
5. De financiële sector heeft eigen normen
De mensen die werken bij financiele instellingen op posities waarin veel geld verdiend wordt
maken onderdeel uit van een gemeenschappelijk, veelal gesloten sociaal netwerk met eigen normen en waarden.
De normen in het hart van de financiele wereld staan ver af van de normen in de rest van de maatschappij.
Dat wordt geillustreerd in de video over een exhandelaar aan de Londonse beurs.
Deze Engelstalige video toont aan dat dergelijke handelaren alles zullen doen om er zelf rijker van te worden.
Ook Joris Luijendijk komt tot vergelijkbare conclusies bij zijn onderzoek naar de gedragingen van mensen die werken in het hart van het financiële centrum in Londen.
6. Het financiële systeem is onrechtvaardig
In de filmreportage 'Die Macht der Finanzkonzerne - Wie Blackrock mittels Geld die Welt regiert' in paragraaf 4 wordt dit ook toegelicht met een eenvoudig voorbeeld. Daar wordt getoond hoe deze vermogensbeheerder een slecht onderhouden flatgebouw beheert. Omdat in dit gebouw nauwelijks meer geïnvesteerd wordt in onderhoud, zijn de huurders de dupe en rendeert het flatgebouw alleen maximaal voor de investeerders.
De Duitse Margrit Kennedy laat in onderstaande lezing zien welke invloed lenen en rente hebben op de herverdeling van geld in de jaren 90.
Omdat producenten de kosten van leningen moeten doorberekenen in de prijzen, bestaat de prijs van alle producten voor ongeveer 45% uit rente. De 80 procent armste Duitsers betalen elk jaar netto meer rente dan ze ontvangen over hun vermogens terwijl de 10 procent rijkste Duitsers netto meer rente ontvangen dan ze betalen. Geld gaat dus van arm naar rijk.
In de eerste 13 minuten licht zij haar persoonlijke motivatie toe. Daarna begint het inhoudelijke deel.
7. Antwoord van de evenwichtseconomie
Als je een economisch systeem wilt dat gebaseerd is op
samenwerking
dan hoort daarbij dat geen individuen of bedrijven met geld zoveel invloed hebben op de economie dat
zij alles naar hun eigen hand kunen zetten en er dus nauwelijks ruimte is voor samenwerking.
Dat is de belangrijkste reden om in de evenwichtseconomie te werken met een ander financieel systeem.
Er zijn meer redenen om te werken met een ander financieel systeem:
In de voorafgaande paragrafen is toegelicht dat een goede hervorming van het financiele systeem van de vrije markteconomie niet binnen afzienbare tijd realiseerbaar is.
Ook hebben we gezien dat het financiële systeem er niet meer is voor de burger.
Het systeem vormt een wereld op zich. Een systeem waar de samenleving als geheel weinig voordeel van heeft.
In de evenwichtseconomie wordt ook daarom geen gebruik gemaakt van dit financiële systeem, nog van elementen eruit.
De evenwichtseconomie heeft een financieel systeem dat niet ontwrichtend kan werken en evenwicht brengt in de economie.
En daarmee dus ook in de samenleving en uiteindelijk ook een evenwichtige omgang met ons milieu.
In pargaaf 7.1. zullen we dieper ingaan op waarom in de evenwichtseconomie de ontwrichtende elementen van de vrijemarkt ontbreken.
In pargaaf 7.2. wordt wat meer in het algemeen ingegaan op waarom normen en waarden die horen bij het financiële systeem van de evenwichtseconomie mensen bij elkaar brengen.
En waarom mensen niet meer ondergeschikt zijn aan het financiële syteem, maar dat het omgekeerde het geval is.
In pargaaf 7.3. wordt gekeken naar de positieve effecten van het financiële systeem op de economie.
7.1. Tekortkomingen globale financiële markten afwezig in evenwichtseconomie
In deze paragraaf wordt toegelicht waarom de tekortkomingen van de vrije markt in de evenwichtseconomie afwezig zijn.
De vrije markt zorgt ervoor dat huizenzoekers tegen elkaar uitgespeeld worden in tijden van schaarste. Doordat we tegen elkaar gaan opbieden is iedereen uiteindelijk slechter af. Dit is een zogenaamd Prisoners dilemma: Individuele acties hebben voor alle betrokkenen een slechtere uitkomst dan een gecoördineerd gemeenschappelijk optreden.
In de evenwichtseconomie treden lokale huizenzoekers en bezitters gemeenschappelijk op. Deze samenwerking wordt zo georganiseerd dat men met elkaar in overleg treedt over wat redelijk is.
Gedetailleerde uitleg over deze vorm van samenwerking komt bij het thema Beheer Organisatie aan bod. Deze organisatie beheert of heeft tenminste invloed op het lokale woningbestand. Zij ziet erop toe dat het woningaanbod aansluit bij de wensen en mogenlijkheden van de lokale gemeenschap. Omdat de gemeenschap middels de Beheer Organisatie gecoördineerd optreedt is iedereen beter af. Dit wordt verderop nog uitgebreider toegelicht.
In de evenwichtseconomie is de sociale omgeving van iemand zo dat hij/zij direct ervaart wat het effect van zijn/haar handelen op anderen is. Dat kan niet met geïsoleerde financiële centra, zoals in het centrum van Londen of op de Zuidas in Amsterdam. Dat kan wel door financiele organisaties kleinschalig en lokaal te houden. Deze organisaties bevinden zich 'midden in' de samenleving.
Daarnaast zijn organisaties zo georganiseerd dat werknemers direct kunnen worden bijgestuurd door de gemeenschap waarvoor zij werken. Hierdoor is het niet mogelijk dat werknemers hun eigen belang nastreven. Zij moeten gefocust blijven op het belang van de gemeenschap.
Een ander aspect van de evenwichtseconomie is dat het streven naar winst door organisaties overbodig en ongewenst is. Hierdoor zullen werknemers geen te grote risico's nemen en de uitwassen beschreven paragraaf 5. zijn zeer onwaarschijnlijk.
Financiële instellingen in de evenwichtseconomie zijn namelijk organisaties en opereren daarom lokaal en transparant. Zij leggen verantwoording af aan de lokale gemeenschap. En omdat zij gestuurd worden door de lokale gemeenschap zullen zij er alles aan doen om de lokale economie te doen opbloeien.
7.2. Financiële systeem evenwichtseconomie brengt mensen bij elkaar
De
samenwerking
in de evenwichtseconomie heeft ook consequenties voor de manier waarop het financiële stelsel functioneert.
Samenwerking maakt dat mensen veel empathischer met elkaar omgaan.
Hierdoor gelden ook andere normen en waarden binnen dit financiële systeem, zoals ook al in 7.1. naar voren is gekomen.
In deze subparagraaf wordt meer gekeken naar de onderliggende structuur die empathie in het financiële systeem introduceert.
In de evenwichtseconomie is de klant betrokken bij de organisaties waar hij/zij producten van betrekt. Ook de werknemers die het product maken weten voor welke klanten zij werken.
Dit werkt als volgt: Organisaties in de evenwichtseconomie werken en leveren zo lokaal mogelijk. En de lokale klantenkring is direct betrokken bij hun organisaties doordat zij zo lokaal mogelijk producten kopen en zij invloed hebben op deze organisaties. Organisaties maken deel uit van de lokale gemeenschap doordat zij daar hun klanten hebben en hun werknemers onderdeel uitmaken van deze gemeenschap. Daarnaast wordt het contact tussen de lokale gemeenschap en haar organisaties gestimuleerd door de Verbindende Organisatie. Ook zorgen netwerken van aandacht en begeleiding ervoor dat iedereen betrokken blijft bij wat er binnen de gemeenschap leeft.
Hierdoor kent de koper het verhaal achter het product of de dienst. Hij kent de organisatie en weet globaal hoe de organisatie past binnen de lokale economie. De koper kent het verhaal achter het product.
Werknemers zijn betrokken omdat zij weten dat hun producten terecht komen in de lokale gemeenschap. Omdat de burger koper en werknemer is in de lokale gemeenschap ervaart hij meer betrokkenheid.
Kopen en verkopen is hierdoor geen afstandelijke financiële transactie. Het economisch systeem wordt hierdoor een systeem waarin we kunnen ervaren dat we samen met en voor elkaar werken.
Organisaties -de belangrijkste bouwstenen van de economie- zijn namelijk geen bezit en ook niet verhandelbaar. Een Organisatie is niet meer en niet minder dan een samenwerkingsverband van de lokale gemeenschap. Een lokale gemeenschap die onderdeel is van grotere samenwerkingsverbanden.
Door de vrije markt zijn we gefocust op het vergaren van geld. Dit loslaten en er op een objectieve manier naar kijken zal voor velen in eerste instantie ongemakkelijk zijn.
Toch levert het loslaten van de focus op geld vergaren de samenleving economisch voordeel op, zoals wordt toegelicht in subparagraf 7.3. Het loslaten van de focus op geld vergaren levert ook meer gemeenschapszin op:
Mensen met veel kapitaal raken losgekoppeld van hun gemeenschap. Met hun kapitaal kopen ze wat ze nodig hebben zonder echt deel uit te maken van de gemeenschap. Zij kunnen een leven leiden ver verwijderd van de uitdagingen en het plezier van mensen met minder geld.
Dat valt niet op in de vrije markt. Maar in de evenwichtseconomie waarin mensen samen met elkaar leven belemmert dat het goed functioneren van het samenwerken.
Een samenleving waarin niet geld maar smenwerken centraal staat is daarom een hechtere samenleving.
Ook het argument dat de rijken hun heel leven hard gewerkt hebben (als dat het geval is) en zij er dus helemaal zelf voor hun vermogen gezorgd hebben snijdt geen hout.
Succes is vaak ook een kwestie van geluk: Er zijn legio mensen die hard werken maar niet rijk worden. En niet iedereen heeft rijke ouders en het voordeel van een goede opvoeding, een goede opleiding of een geschikt netwerk.
Uit onderzoek blijkt dat mensen die door een privilege onterecht meer verdienen dat toch aan zichzelf toeschrijven. Ook blijkt dat mensen die meer verdienen minder empathisch en egoïstischer zijn en zich superieur voelen tov minder verdieners.
Door economie zo te organisaren dat er geen extreem rijken zijn, zal iedereen empathisch en minder egoïstisch met elkaar omgaan.
Daarom stimuleert de evenwichtseconomie meer gemeenschappelijk bezit. Gemeenschappelijk bezit leidt ertoe dat mensen de focus op elkaar gaan leggen. De gemeenschap bepaalt in onderling overleg hoe er met het bezit wordt omgegaan. Hierdoor wordt de gemeenschap 'het kapitaal' van het individu.
7.3. Positieve economische effecten
In deze subparagraaf wordt globaal toegelicht welke positieve effecten het financiële systeem van de evenwichtseconomie heeft op de economie.
Dit wordt toegelicht aan de hand van het kopen van een huis. Huizen worden niet ineens aangeschaft door een lening aan te gaan. De 'kopers' leggen samen maandelijks een vast bedrag in waarmee nieuwe woningen gebouwd worden of bestaande woningen aangepast worden. Deze geldstroom gaat direct naar de organisaties die zich bezig houden met het ontwerpen en bouwen van huizen. (Kopers staat tussen aanhalingstekens omdat zij afhankelijk van de afspraken hun huis mogelijk maar gedeeltelijk in hun bezit krijgen.)
Omdat er geen banken of andere investeerders tussen zitten die ook rendement op hun kapitaal vragen worden huizen betaalbaarder. Ook worden de huizen binnen de evenwichtseconomie gebouwd met materialen die veel goedkoper zijn.
Huizen worden continue gebouwd. Hierdoor kan marktwerking de huizenprijzen niet opdrijven zoals bijvoorbeeld na de crisis 2007-2015 waarin weinig gebouwd is. Waardevermindering door vraaguitval tijdens een crisis is ook niet waarschijnlijk omdat 'kopers' steeds maandelijks geld overmaken naar de huizenbouw. De prijs van een huis bestaat uit reële kosten die te herleiden zijn tot gemaakte arbeidsuren en materialen. Er worden dus reële prijzen gehanteerd. Hierdoor en door de democratische economie waarin door de invloed van de gemeenschap faire salarissen worden gehanteerd, ontvangen alle werknemers een eerlijk salaris en hebben ze blijvend werk.
Dus doordat 'kopers' direct investeren in de huizenbouwers zijn alle betrokkenen uiteindelijk beter af.
Alle organisaties binnen de evenwichtseconomie werken volgens ditzelfde principe: Zij ontvangen een continue geldstroom van hun klanten. Zij hoeven geen gebruik te maken van externe financierders. Hierdoor gaan hun maandelijkse inkomsten met aftrek van andere productiegerelateerde kosten direct door naar hun werknemers. De werknemers zorgen op hun beurt weer voor een continue geldstroom richting organisaties.
Binnen deze context is alleen met een financiële bril naar de evenwichtseconomie gekeken. Om te begrijpen hoe en waarom het economisch systeem werkt wordt verwezen naar het menu onderdeel Hoe werkt het?.
Uit onderzoek blijkt dat naarmate een maatschappij meer ongelijkheid kent de economie slechter draait. Doordat de ongelijkheid blijft toenemen in de loop van de tijd zal de economie telkens meer schade gaan ondervinden.
Omdat er niemand extreem rijk is kent de evenwichtseconomie alleen een geringe ongelijkheid. Zoals net al vermeld heeft geringe ongelijkheid een positief effect op de economie.
Voor de rente bij banken is het effect op de economie relatief eenvoudig te berekenen. Om het voor de leek inzichtelijk te houden is globaal berekend hoeveel de gemiddelde productprijs zal dalen als er niet meer gewerkt wordt met rente.
Als er niet met rente gewerkt wordt dan is de gemiddelde daling van de prijzen van de producten en diensten 29%-39% in 2014. Overigens heeft Margret Kennedy in de jaren 90 van de vorige eeuw een meer nauwkeurigere berekening gemaakt waarin meer zaken zijn meegenomen. Zoals al eerder vermeld kwam zij toen uit op 45%. In die tijd waren de rentepercentages wel hoger. Maar bij lagere rentepercentages wordt er meer geleend.
Alle overige aspecten van het financiële stelsel zijn (nog) niet doorgerekend. Zo is er niet gekeken naar rendement op kapitaal en schaduwbanken omdat daarover nauwelijks economie-brede gegevens bekend zijn. Daarnaast is er niet gekeken naar de effecten van minder extreem hoge lonen, minder ongelijkheid, uitblijven van financiële crises, geen prijsopdrijving door marktwerking en het economisch voordeel van het investeren in elkaar.
Conclusie is dat het introduceren van dit financiële stelsel de burger aanzienlijke voordelen biedt. Dit financiële stelsel kan echter alleen functioneren binnen de structuur van de evenwichtseconomie. Om deze structuur te begrijpen wordt verwezen naar Hoe werkt het?.
Referenties