TWEE FUNDAMENTELE VERANDERINGEN
die leiden tot een economie waar we ons met zijn allen beter bij voelen
Keuze
voor
echte
behoeften
Waarom is de evenwichtseconomie een economie waar we ons met zijn allen beter bij gaan voelen?
Bij de beantwoording van deze vraag wordt in dit thema de nadruk gelegd op de economische omstandigheden.
De kern van het antwoord is dat niet vraag en aanbod maar echte behoefte het uitgangspunt van het economisch stelsel vormt.
Inhoud
1. Evenwichtseconomie is efficiënter dan de vrijemarkteconomie ▽1.1. Echte behoeften versus vele wensen gestimuleerd door vrijemarkteconomie ▿
1.2. Keuzes die een efficiëntere economie opleveren ▿
2. Door efficiëntie hebben we meer vije tijd en/of zijn we financiëel beter af ▽
3. Het complete plaatje ▽
1. Evenwichtseconomie is efficiënter dan de vrijemarkteconomie
1.1. Echte behoeften versus vele wensen gestimuleerd door vrijemarkteconomie
Evenwichtseconomie heeft als uitgangspunt de echte behoeften van burgers
In de evenwichtseconomie zijn we onderdeel van een lokale samenleving en kunnen we onze eigen behoeften aan werk, vrije tijd, producten en diensten te kennen geven.
De lokale samenleving is zo georganiseerd dat aan ieders wensen zo veel mogelijk tegemoet gekomen wordt.
De economische activiteiten in de lokale samenleving komen voort uit behoeften én uit wat maatschappelijk verantwoord is. Lokale wensen en beperkingen worden regelmatig binnen de gemeenschap afgewogen om een evenwichtig economisch systeem te behouden.
De uitgangspunten van de evenwichtseconomie en de vrijemarkteconomie verschillen enorm
Het grote verschil tussen de evenwichtseconomie en de vrijemarkteconomie is dat in de vrijemarkteconomie ieder bedrijf probeert
om zoveel mogelijk producten of diensten te verkopen,
terwijl in de evenwichtseconomie ervoor wordt gekozen om te focussen op die producten waar de lokale gemeenschap echt behoefte aan heeft.
Echte behoeften als uitgangspunt levert een compleet andere economie
Het lijkt erop dat we in de vrije markt economie ook de producten kunnen kiezen waar we zelf behoefte aan hebben.
Toch zouden we andere keuzes maken als we niet voortdurend de (laagste) kostprijs bij onze overwegingen zouden betrekken.
Ook de manier waarop producten aan de man worden gebracht maakt een keuze vanuit eigen behoeftes erg moeilijk.
We zijn in de vrijemarkteconomie onderdeel uit een systeem waarvan de spelregels zo zijn ingeslepen dat we nauwelijks meer afwijkende keuzes kunnen maken: Men realiseert zich wel dat er van alles mis is in de wereld, maar kan dat niet goed koppelen aan eigen gedrag en eigen keuzes. De consequenties van eigen keuzes zijn voor het individu namelijk nauwelijks zichtbaar en niet direct voelbaar.
We willen bijvoorbeeld geen overmatig gebruik van pesticiden of andere vervuilende elementen in onze directe omgeving, maar hebben minder moeite met het gebruik ervan in andere delen van de wereld, zeker als ons dat prijsvoordeel oplevert.
De evenwichtseconomie is zo ingericht dat kostprijs een zeer ondergeschikte rol speelt bij het maken van een keuze voor een product. En zijn er geen krachten die consumenten aanzetten tot het kopen van (meer) producten.
Ook is de evenwichtseconomie zo ingericht dat de gevolgen van onze keuzes dicht bij huis zichtbaar en 'voelbaar' zijn. Deze aspecten van de evenwichtseconomie bevorderen dat consumenten keuzes maken die dichter bij hun echte behoeften liggen.
Algemeen zit de evenwichtseconomie zo in elkaar dat burgers in toenemende mate keuzes gaan maken die overeenkomen met hun echte behoeften. De evenwichtseconomie is zo ingericht dat direct duidelijk wordt wat een keuze voor consequenties heeft: De consequenties voor eigen welzijn, gezondheid, werk, omgeving/milieu en voor de mensen in je omgeving zijn direct zichtbaar en voelbaar. In de evenwichtseconomie is het in je eigen belang te handelen naar dit inzicht.
1.2. Keuzes die een efficiëntere economie opleveren
Er gebeuren in onze vrijemarkteconomie veel zaken waarvan iedereen met zijn boerenverstand kan nagaan dat het anders zou moeten.
Door andere keuzes te maken kan de economie voor de burgers veel efficiënter ingericht worden.
[1]
Dit wordt toeglicht aan de hand van een aantal voorbeelden.
-
Ongezonde levensstijlBedrijven en multinationals investeren maximaal in reclame en promitie van bijvoorbeeld snoep, ongezond voedsel en tabak. [2] Vervolgens ontstaat er een hele industrie die gericht is op het inperken van de effecten van die overvloed: sportscholen, dieetboeken, boeken over een gezonde leefstijl, onderzoek naar afleren van roken, antirook maatregelen.
Het merendeel van de mensen bezwijkt onder de druk van de reclamecampagnes. Zij komen terecht bij therapeuten, tandartsen, huisartsen en ziekenhuizen. De grote groep van mensen die bezweken zijn aan de verleidingen functioneren slechter en zorgen dus voor een slechter draaiend economisch systeem.
Door het economisch systeem zo te structureren dat het niet noodzakelijk is om zoveel mogelijk ongezonde voeding te verkopen wordt het economisch systeem efficiënter.
(Dat 'het promoten van niet duurzame producten' overbodig is in de evenwichtseconomie' wordt toegelicht bij Vaste relatie klant organisatie en bij Organisaties in handen van gemeenschap, paragraaf 5.2.) -
Fast FashionJongeren worden op sociale media door winkelketens als Primarkt opgevoed met het idee dat kleding een goedkoop wegwerp product is.Zij kopen veel voor weinig - t-shirt een euro - en doen het na een tijdje in de kast bijna ongebruikt weg. [3]
Door het economisch systeem zo in te richten dat modeketens niet zo veel mogelijk (wegwerp) producten moeten verkopen, worden doelgroepen zoals deze jongeren ook niet zo beïnvloed dat zij continu dit soort producten blijven kopen. -
Logge economische structuurEen kenmerk van de vrije markt is dat de economische bedrijvigheid nauwelijks te beïnvloeden is.
Dit is het gevolg van het eigen belang dat begrijpelijkerwijze voorop staat bij multinationals en bedrijven. Zij kunnen niet handelen in het belang van de economie als geheel, omdat dat vaak hun eigen belang schaadt. Daarnaast zijn er veel economische machtsblokken en lobbyisten die primair handelen in eigen belang. Best haalbaar zijn comprimieën die gunstig zijn voor diegenen met de meeste macht.
Daarnaast zijn bedrijven nauwelijks in staat om echt te veranderen. Immers verandering betekent altijd verandering in werknemersbestand, verandering bij de productiemiddelen en het werven van (nieuwe) klanten. Hiervoor zijn investeringen nodig. Investeringen waarvan rente en aflossing weer gaan drukken op het bedrijfsresultaat. En investeringen leiden niet altijd tot betere resultaten.
Door het economisch systeem zo in te richten dat wordt een efficiënter economisch systeem verkregen. -
De nadruk ligt nauwelijks meer bij het primaire procesBedrijven die hun eigen bestaansrecht telkens weer moeten bevechten, kunnen maar gedeeltelijk focussen op het maken van producten. En de producten die gemaakt worden zijn bedoeld om zich goed in de markt te positioneren.
Organisaties in de evenwichtseconomie kunnen zich helemaal richten op hun kerntaak, het maken van goede producten in samenspraak met hun klanten. Omdat zij zo een nauw omschreven taak hebben en er in het economische systeem nauwelijks conflicterende belangen zijn, zijn alle processen rondom een organisatie flexibel in te richten en relatief eenvoudig te automatiseren. Ook dit levert een efficiënter economisch systeem op. -
concurrentie is veel inefficiënter dan samenwerkingDe manier waarop concurrentie plaatsvindt in de vrijemarkteconomie is inefficiënt. Zoals elders al uitgebreid toegelicht is de keuze om binnen de evenwichtseconomie om op intensieve wijze samen te werken puur economisch gezien zeer voordeling voor het gehele economisch systeem.
-
Economische / financiële crisesHet gedrag van financiële instellingen en het overmatig geld lenen door burgers, bedrijven en overheden leidt tot een instabiel economisch systeem. (Toelichting bij Financële crises)
Door een economische structuur te creëren waarin dit soort gedrag niet nodig is (Beheer organisatie), wordt een stabieler en dus efficiënter economisch systeem verkregen. -
Gescheiden/slechte sociale netwerken leiden tot economische schadeIedereen volkomen vrij laten in zijn doen en laten én met wie hij omgaat, heeft nadelen. Iemand die zich asociaal of crimineel gedraagt wordt pas gecorrigeerd als het onomstotelijk voor een rechtsbank bewezen is dat hij/zij een misdaad heeft begaan. Vervolgens wordt een crimineel vaak opgesloten in een gevangenis waardoor crimineel gedrag bevorderd wordt.
Voordat crimineel gedrag onomstotelijk bewezen is, zijn er meestal meerdere slachtoffers gevallen. Zij hebben professionele hulp nodig en zullen minder bijdragen aan het economisch proces. Criminelen zullen veelal blijvend een 'beroep' doen op politie, rechters, advokaten of andere instanties, hetgeen ook in economisch opzicht geen plus.
Dit leidt vaak ook tot maatschappelijke onrust. En onzekere burgers zullen minder investeren in hun maatschappij en de economie. Pas als we ons zeker voelen zijn we bereid om te investeren in onze samenleving, economie en onze toekomst.
Een efficiënt economisch systeem is zo ingericht dat mensen die geen positieve bijdrage kunnen leveren aan de samenleving opgevangen worden in een geschikt sociaal netwerk. Zie Sociale structuur door nieuwsgierige actieve burgers. In zo'n netwerk wordt asociaal of crimineel gedrag herkend en wordt er op ingespeeld. Hierdoor wordt negativiteit omgebogen naar een constructieve, positieve instelling zowel bij het individu als in de samenleving.
Bij Korte termijndenken en eigen belangen knijpen de economie is zijn meer aspecten van de inefficiëntie van de vrije markteconomie door het handelen van bedrijven toegelicht.
De tekortkomingen van de vrije markt in het algemeen zijn al aan de orde gekomen onder het submenu Waarom een nieuwe economie?
In deze paragraaf zijn de zaken aan bod gekomen die geen onderdeel uit maken van de evenwichtseconomie. Bij Iedereen werkt in de reële economie wordt toegelicht dat de economische activiteiten die wel onderdeel uitmaken van de evenwichtseconomie maatschappelijk nut moeten hebben.
2. Door efficiëntie hebben we meer vije tijd en/of zijn we financiëel beter af
Door de efficiëntie hebben we de mogenlijkheid om veel minder te gaan werken
Elders
is toegelicht dat door die efficiëntie in de evenwichtseconomie veel minder arbeidsuren nodig zijn om die producten en diensten te maken waaraan de samenleving echt behoefte heeft.
Dat betekent dat we als samenleving ervoor kunnen kiezen om veel minder te gaan werken.
We hebben dan meer tijd over om de dingen te doen waar we echt behoefte aan hebben.
Door de efficiëntie financiëel beter af
De keuze van de evenwichtseconomie voor alleen nuttige economische activiteiten voor burgers (en niet voor bedrijven) blijkt burgers aanzienlijke
financiele voordelen op te leveren. Deze op zich logisch lijkende redenatie wordt
verderop
ook onderbouwd met berekeningen.
Overigens is het niet 'maximaal minder werken' én 'financiëel maximaal beter af'. Als we namelijk met zijn allen 38 uur per week blijven werken dan zijn de producten in principe het goedkoopst maar produceren we veel meer dan waar behoefte aan is.
Efficiëntie is slechts een klein onderdeel
Naast het vereenvoudigen van het economisch systeem wordt meer efficiëntie ook verkregen door
de grotere betrokkenheid van mensen bij hun medemens, hun werksituatie, hun omgeving en het milieu.
De evenwichseconomie als geheel is er namelijk op gericht om mensen te laten ervaren dat meer betrokkenheid bij hun hele omgeving hun welzijn en welvaart verhoogt.
En doordat eerlijke beloningen overal haalbaar zijn, vallen er geen groepen mensen buiten de boot. Hierdoor kunnen zij ook een belangrijke bijdrage leveren aan de maatschappij.
3. Het complete plaatje
Bovenstaande toelichting is vrij globaal. Hoe dit precies allemaal werkt en waarom het zo werkt is uitgebreid toegelicht bij de menu onderdelen Hoe werkt het? en Hoe begin ik?.
Voetnoot en referenties