evenwichts economie
De
Evenwichts Economie

Voor evenwicht in
economie, samenleving en milieu

FINANCIËLE PROBLEMEN

en het antwoord van de even­wichts­eco­nomie

Ons financiële
systeem wordt
maar niet
betrouwbaar

Waarom hobbelt onze economie van crisis naar crisis?
In dit thema bekijken we globaal waarom ons financieel systeem maar niet betrouwbaar wordt. We zullen zien dat ons financiële systeem weer een economische crisis zal veroorzaken of verergeren.

1. Ons financiële systeem is altijd minder betrouwbaar geweest

Verbeteren van het systeem is nooit echt gelukt
De geschiedenis leert ons dat het financiele systeem vanaf 1900 serieuze crises heeft veroorzaakt en dat maatregelen om het systeem te hervormen nooit tot blijvende verbeteringen hebben geleid. [1]
De Duitstalige reportage 'Banken Banker Bankster-Der Tanz der Geier 2/2' van de Duitse zender Arte geeft een historisch overzicht hiervan vanuit het Duitse perspectief.
Bij afspelen plaatst Vimeo cookies.
OK
'Banken Banker Bankster-Der Tanz der Geier 2/2' 02-10-2012 van de Duitse zender Arte

2. Ook kort na de crisis van 2007 handelt de financiele sector risicovol

Er zijn na de crisis van 2007 veel economen die waarschuwen voor een mogelijke nieuwe economische crisis door toedoen van de financiële sector. Economen die werken binnen de financiele sector spreken meer van aanvaardbare risico's.

Olivier Blanchard, vroeger hoofdeconoom bij het IMF, waarschuwt in 2014 dat de wereldeconomie maar een klein tikje nodig heeft om te ontsporen. Blanchard ziet in de financiële sector nog een bedreiging. [2]
Banken zijn weliswaar transparanter en hebben in de afgelopen jaren onder druk van toezichthouders hun kapitaalbuffers verhoogd, maar volgens hem vinden ze altijd weer gaten in de regulering.

Ook in Nederland wordt door experts gewaarschuwd dat het financiële systeem maar niet stabieler wordt. [3]
In onderstaand interview met hoogleraar Arnoud Boot wordt het mondiale financiële syteem en de schaduwkanten ervan besproken.
Bij afspelen plaatst YouTube cookies.
OK
Interview met Arnoud Boot december 2015; het financiële systeem is failliet!

Maar de risco's komen niet alleen van de banken. Naast de banken hebben de zogenaamde schaduwbanken voor zo'n 50% van de markt overgenomen. Waarom deze schaduwbanken een veel groter risico vormen wordt toegelicht bij het volgende thema De financiele sector leidt een eigen leven.

3. Er blijven problemen opduiken binnen het financiële systeem

Creatieve hypotheekfinancieringen steken weer de kop op
De crisis van 2007 is begonnen met de problemen in de Amerikaanse huizenmarkt veroorzaakt door hele creatieve hypotheekfinancieringen.
In 2016 zie je e eerste creatieve hypotheekfinancieringen op kleine schaal weer opduiken. We zijn onze lessen blijkbaar vergeten. [4]
Banken mogelijk toch niet bestendig tegen de gevolgen van de coronacrisis
Ondanks versterking van het financiëel stelsel die heeft plaatsgevonden na de crisis van 2007 blijkt dat banken door de financiële gevolgen van de coronacrisis en andere oorzaken toch weer in de problemen kunnen komen. [5]

4. Antwoord van de even­wichts­eco­nomie

De logische conclusie is zie af van financiële markten
We hebben gezien dat de financiële sector van de vrije­markt­economie vanaf het ontstaan onbe­trouwbaar is gebleven, ondanks alle maatregelen. Arnoud Boot en andere economen concluderen in 2015 dat we eigenlijk niet meer verder kunnen met dit systeem.

Binnen de vrije­markt­economie kan alleen gedacht worden aan aanpassingen en regulering van het financiële systeem. De geschiedenis leert dat dit nog nooit heeft geleid tot een financieel systeem dat stabiel en betrouwbaar is. Daarom is het logisch om in een nieuw economisch systeem niet op te zadelen met een dergelijk financiëel systeem.

Een andere belangrijke reden is dat het financiële stelsel van de vrije markt niet lang na 2040 zal instorten. Om de even­wichts­eco­nomie dan nog gewoon door te kunnen laten draaien is er een onafhankelijk financieel systeem nodig.

In de even­wichts­eco­nomie heeft geld daarom een andere functie. [6]
Geld krijgt de functie van ruilmiddel voor goederen en diensten waar we in ons dagelijks leven behoefte aan hebben. Hierbij horen geen financiële markten en financiële sectoren waarin geld een eigen leven leidt. Dit wordt verder toegelicht het volgende thema De financiële sector leidt een eigen leven, paragraaf 7.

Het financiële stelsel van de even­wichts­eco­nomie wordt verderop uitvoerig beschreven.

Referenties

Waarom banken en schaduw banken onvoldoende gereguleerd worden
Een nieuwe crisis ligt nog steeds op de loer
Kritische kijk op het financiele systeem door Joris Luyendijk, Arnoud Boot, Ewald Engelen.
Kolumn van Kees de Korte bij BNR radio; Creatieve hypotheken
Kapitaalbuffers banken mogelijk toch onvoldoende in coronacrisis
In Nederland bestond al ver vóór 1800 een goed functionerend financieel systeem waarin burgers veel zelf deden
[1] Waarom banken en schaduw banken onvoldoende gereguleerd worden
Fundamentele hervorming bankenregulering na de crisis?, Wetenschappelijke verhandeling Toon Verheyden, universiteit gent 2015
[2] Nieuwe crisis ligt nog steeds op de loer
Olivier Blanchard zegt dat een financiële crisis ontstaat bij de banken, maar dat er veel meer oorzaken zijn:
How the crisis changed macroeconomics, World Economic Forum oktober 2014
Tien jaar na de val van Lehman Brothers zijn er nog volop risico's, Trouw 15 september 218
[3] Joris Luyendijk, tot 2018 onderzoeker van de financiele wereld voor de Guardian.
Hoogleraar Ewald Engelen: 'Een elite beschermt de banken'.
[4] Creatieve hypotheken en nergens naar kijken, Kees de Korte BNR radio, 2016
[5] Coronavirus dreigt ook de euro weer in gevaar te brengen, NOS 2 juni 2020
Risicorapportage Financiële markten 2020, CBP 2 juni 2020
DNB: Coronacrisis stelt financiële sector op de proef, DNB 13 oktober 2020
Toch zijn er ook nieuwsbronnen binnen de financiële sector die de gevaren minder groot inschatten:
Coronacrisis in de financiële sector: 'Dit is geen systeemcrisis zoals in 2008', knack.be 19 maart 2020
UBS bereikt akkoord over verliesgarantie overname Credit Suisse, nieuws.nl 9 jun 2023
[6] In Nederland bestond al ver vóór 1800 een goed functionerend financieel systeem waarin burgers veel zelf deden:
Oratie Oscar Gelderblom, hoogleraar Financiële geschiedenis aan de Universiteit Utrecht,
Waar hebben we de financiële sector eigenlijk voor nodig?, TPEdigitaal 19 februari 2015