DEGELIJKE ECONOMISCHE BASIS
Richard Wilkinson
Auteur: Josef Weidenholzer ▶
Licentie:
▶
MINDER ONGELIJKHEID VORMT EEN DEGELIJKE ECONOMISCHE BASIS
De vrijemarkteconomie leidt tot steeds grotere ongelijkheid; het verschil tussen rijk en arm wordt steeds groter.
Veel economen en bepaalde politieke partijen zijn ervan overtuigd dat ongelijkheid nodig is voor economische groei.
Toch blijkt volgens Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz en baanbrekend onderzoeker Thomas Piketty dat
grotere verschillen in kapitaalverdeling leiden tot een lagere economische groei.
Ook tonen Kate Pickett en Richard Wilkinson onomstotelijk aan dat meer gelijkheid leidt tot een betere en sterkere samenleving.
Piketty en Stiglitz tonen aan dat met name rendement op kapitaal (rente, aandelen, etc) grote ongelijkheid veroorzaakt.
Het ontbreken van rendement op kapitaal in de evenwichtseconomie schept de basis voor een degelijk economisch stelsel.
In de evenwichtseconomie zal de ongelijkheid veel minder zijn dan nu in Nederland en België het geval is.
Mogelijk dat de ongelijkheid verder zal afnemen tot op of voorbij het niveau van Zweden rond 2009.
Hierdoor onstaat een betere samenleving waarin iedereen zich prettiger voelt, mét een degelijke economie...
Bij een eerder thema
Groeiende ongelijkheid zal de economie afremmen
is door te kijken naar de cijfers geconcludeerd dat de ongelijkheid groot is in de vrijemarkteconomieën
en dat deze nog verder zal groeien.
De opkomst van het populisme in de Westerse wereld na 2016 is ook te wijten aan ongelijkheid. Het is inmiddels duidelijk dat ongelijkheid tot grote tegenstellingen en onrust leidt. En onrust is nooit goed voor een economie. Daarmee zijn de discussies over de wenselijkheid van ongelijkheid overbodig geworden.
In dit thema wordt wordt naar de mechanismen achter de cijfers gekeken. Het effect van ongelijkheid gezien door de ogen van de vier beeldbepalende onderzoekers passeren de revue. Het onderzoek van de laatste twee, Picket en Wilkinson is belangrijk voor de te verwachten gelijkheid in de evenwichtseconomie:
In de laatste paragraaf zullen we zien dat het waarschijnlijk is dat de evenwichtseconomie vanzelf zal evalueren naar een ongelijkheid die lager is dan de meest egalitaire samenlevingen zoals we die kenden in Zweden en Japan anno 2009.
Inhoud
1. Bijdrage van Stiglitz ▽2. Bijdrage van Piketty ▽
3. Pickett en Wilkinson over de invloed van ongelijkheid op het maatschappelijk leven ▽
4. Kapitalistische democratieën kunnen de toename van ongelijkheid niet stoppen ▽
5. In de evenwichtseconomie zal ongelijkheid waarschijnlijk minder zijn dan in Zweden en Japan rond 2014 ▽
1. Bijdrage van Stiglitz
Economen hebben lang betoogd dat groeiende ongelijkheid een bijproduct is van economische groei.
Onder invloed van het werk van Stiglitz en Piketty is hierin een kentering teweeg gebracht.
Stiglitz heeft nog andere bezwaren ingebracht tegen een grote inkomensongelijkheid. Zo ziet hij de groeiende ongelijkheid als belangrijke oorzaak van de economische crisis in 2008. Degenen onderaan de ladder wilden niet achterblijven bij het stijgende consumptieniveau van rijken bovenaande ladder, met uiteindelijk onhoudbare schulden als gevolg. Degenen bovenaan de ladder investeerden hun geld niet in de economie, maar trokken het geld eruit. De ingrediënten voor een economische crisis.
2. Bijdrage van Piketty
De Franse econoom Thomas Piketty wordt in 2014 bekend door zijn spraakmakend onderzoek over ongelijkheid weergegeven in zijn boek 'Kapitaal in de 21ste eeuw'. Hij concludeert dat de westerse economieën helemaal niet sneller groeien wanneer er meer ongelijkheid is. In de decennia na de Tweede Wereldoorlog groeiden de Amerikaanse en Europese economieën heel sterk terwijl de ongelijkheid veel kleiner was dan nu. Dit was een bloeiperiode met veel groei, niet in de laatste plaats door dankzij politieke keuzes.
Zijn onderzoek heeft veel losgemaakt. In blogs zijn de soms wat ongenuanceerde argumenten van tegenstanders samen te vatten in het Trickle down effect - als de rijken het beter hebben dan is dat uiteindelijk ook goed voor de armen en ze moeten hun schouders er maar onder zetten.
Hoewel nogal wat economen kritiek hebben op zijn onderzoek zijn ze het meestal wel eens op een punt:
3. Pickett en Wilkinson over de invloed van ongelijkheid op het maatschappelijk leven
Kate Pickett en Richard Wilkinson die ook aan het woord komen hebben veel statistisch onderzoek naar ongelijkheid gedaan. De overzichtsgrafiek uit hun boek The Spirit Level uit 2009, is hieronder weergegeven.
In de grafiek staat langs de horizontale as de mate van ongelijkheid in een land.
En langs de verticale as staat een index die samengesteld is uit de allerlei indicatoren die aangeven hoe goed men kan leven in dat land.
Deze grafiek en de vele andere grafieken uit het onderzoek tonen onomstotelijk aan dat in een meer egalitaire samenleving de levensomstandigheden voor iedereen beter zijn en dat daardoor de maatschappij in veel opzichten beter functioneert. Wilkenson licht dit in onderstaande lezing op een boeiende wijze toe.
4. Kapitalistische democratieën kunnen de toename van ongelijkheid niet stoppen
Piketty voorspelt dat tegenwoordig ook in kapitalistische democratieën de ongelijkheid blijft toenemen. Ook ziet er naar uit dat populistische partijen en leiders die hun populariteit deels te danken hebben aan toenemende ongelijkheid. Deze ongelijkheid zal niet afnemen als ze aan de macht zijn. En Piketty wijst er ook op dat extreme ongelijkheid de democratie ondermijnt.
De conclusie die hieruit in 2015 al getrokken kan worden is dat kapitalistische democratieën in zwaar weer terecht kunnen komen.
De evenwichtseconomie kent deze problemen niet. We zullen nu zien waarom de evenwichtseconomie wel zal evalueren naar een zeer egalitaire samenleving.
5. In de evenwichtseconomie zal ongelijkheid waarschijnlijk minder zijn dan in Zweden en Japan
Bij een eerder thema
Groeiende ongelijkheid zal de economie afremmen
is al geconcludeerd dat in de evenwichtseconomie ongelijkheid veel minder zal zijn dan het in Nederland en België anno 2014 het geval is.
Op basis van het onderzoek van Pickett en Wilkinson, zie paragraaf 3., is een vergaandere conclusie mogelijk, zoals we nu zullen zien.
Het onderzoek toont aan dat in meer egalitaire landen,
zoals Zweden en Japan, het welbevinden van mensen groter is.
In de evenwichtseconomie staat niet geld maar het
welbevinden van de burger en de gemeenschap
centraal.
En lokale gemeenschappen in de evenwichtseconomie hebben de mogelijkheid om
hierin autonoom sturend
op te treden.
Als de bevindingen van Pickett en Wilkinson kloppen dan zullen de zelfsturende gemeenschappen in de evenwichtseconomie
dus vanzelf richting egalitaire samenleving bewegen. Zij leren hierbij van elkaar.
En omdat zij zelfsturend zijn kunnen ze hierin verder gaan dan de meest egalitaire landen Zweden en Japan ten tijde van het onderzoek van Pickett en Wilkinson.
Want ook in deze landen neemt de ongelijkheid toe door de werking van de vrijemarkteconomie.
Referenties